Ngày nay với việc người tiêu dùng ngày càng đa dạng, doanh nghiệp không thể tiếp cận tất cả bằng một thông điệp chung. STP Marketing là mô hình gồm phân khúc thị trường, lựa chọn mục tiêu và định vị thương hiệu, chính là công cụ giúp bạn tiếp cận đúng khách hàng và tạo dấu ấn khác biệt. Hãy cùng CleverAds khám phá cách áp dụng STP marketing hiệu quả trong chiến lược marketing năm 2025.
1. STP Marketing là gì? Tổng quan về mô hình STP marketing
Định nghĩa STP Marketing
STP Marketing là một mô hình chiến lược trong marketing, viết tắt của ba giai đoạn: Segmentation (Phân khúc thị trường), Targeting (Lựa chọn thị trường mục tiêu) và Positioning (Định vị thương hiệu/sản phẩm). Mô hình STP marketing giúp doanh nghiệp xác định rõ nhóm khách hàng tiềm năng, từ đó xây dựng thông điệp marketing phù hợp, đúng người – đúng lúc – đúng nhu cầu.
Tại sao STP marketing là nền tảng của chiến lược marketing hiện đại
Trong thị trường ngày nay, người tiêu dùng có vô số lựa chọn, hành vi tiêu dùng ngày càng phức tạp và thay đổi nhanh chóng. Không có STP marketing, chiến dịch marketing sẽ dễ đi lệch hướng hoặc không đủ sức cạnh tranh với đối thủ cùng ngành. Việc áp dụng STP Marketing giúp doanh nghiệp:
- Tập trung đúng nhóm khách hàng, tránh lãng phí tài nguyên.
- Tạo ra thông điệp cá nhân hóa, tăng khả năng thuyết phục và chuyển đổi.
- Tối ưu chi phí marketing bằng cách phân bổ ngân sách hiệu quả hơn.
- Xây dựng thương hiệu có vị thế rõ ràng trong tâm trí khách hàng.
STP marketing trong nền tảng kỹ thuật số năm 2025
Với sự phát triển của AI, Big Data, và nền tảng kỹ thuật số, STP Marketing đang được nâng tầm mạnh mẽ. Năm 2025, doanh nghiệp có thể:
- Phân khúc khách hàng theo dữ liệu hành vi trực tuyến (tương tác website, mạng xã hội, hành vi mua hàng).
- Targeting siêu chính xác dựa trên hành vi thời gian thực và lịch sử tiêu dùng.
- Định vị thương hiệu cá nhân hóa cho từng nhóm khách hàng thông qua các công cụ tự động hóa và nội dung động (dynamic content).
Ví dụ, với Facebook Ads hoặc Google Ads, marketer có thể dễ dàng phân nhóm người dùng theo độ tuổi, sở thích, hành vi và đưa ra thông điệp đúng lúc họ có nhu cầu – điều mà STP marketing truyền thống không thể làm được trước đây.
2. Segmentation – Phân khúc thị trường
Các tiêu chí phổ biến để phân khúc thị trường
Phân khúc thị trường là bước đầu tiên và quan trọng trong mô hình STP Marketing. Nó giúp doanh nghiệp chia nhỏ thị trường rộng lớn thành các nhóm khách hàng có đặc điểm tương đồng, từ đó xây dựng thông điệp và chiến lược tiếp cận phù hợp. Một phân khúc hiệu quả cần đáp ứng các tiêu chí như: dễ đo lường, đủ lớn, có khả năng sinh lời và có thể tiếp cận bằng các kênh marketing hiện có.
Các tiêu chí phổ biến để phân khúc thị trường bao gồm:
- Đặc điểm cá nhân: tuổi, giới tính, nghề nghiệp, thu nhập
- Hành vi mua sắm: tần suất mua hàng, mức độ trung thành
- Tâm lý và lối sống: sở thích, giá trị sống, phong cách cá nhân
- Vị trí địa lý: vùng miền, khí hậu, khu vực sinh sống
Phân khúc theo nhân khẩu học, hành vi, tâm lý và địa lý (viết rõ thành đoạn)
Để dễ hình dung hơn về phân khúc thị trường trong STP marketing, doanh nghiệp thường phân khúc khách hàng dựa trên bốn nhóm tiêu chí cơ bản:
Phân khúc theo nhân khẩu học:
Là cách chia khách hàng theo các yếu tố như độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp, thu nhập hay trình độ học vấn. Đây là phương pháp đơn giản, dễ thu thập dữ liệu và phù hợp với nhiều ngành hàng. Ví dụ: sản phẩm sữa cho trẻ em, mỹ phẩm cho nữ giới hay bảo hiểm dành cho người trung niên.
Phân khúc theo hành vi:
Dựa vào thói quen tiêu dùng của khách hàng, như mức độ thường xuyên mua hàng, lý do chọn sản phẩm, thời điểm mua (dịp lễ, hàng ngày, mua thử…). Ví dụ: khách hàng chỉ mua vào dịp khuyến mãi hoặc nhóm khách trung thành với một thương hiệu cụ thể.
Phân khúc theo tâm lý và lối sống:
Tập trung vào cá tính, phong cách sống, giá trị và động lực tiêu dùng. Ví dụ: người yêu môi trường sẽ ưu tiên chọn sản phẩm xanh – sạch – bền vững; người theo đuổi sự tiện lợi sẽ chọn các giải pháp nhanh, tiết kiệm thời gian.
Phân khúc theo địa lý:
Chia thị trường theo khu vực địa lý như thành thị – nông thôn, Bắc – Trung – Nam, hoặc theo khí hậu. Ví dụ: đồ uống giải nhiệt phù hợp với miền Nam, còn các sản phẩm giữ ấm được ưa chuộng hơn tại miền Bắc vào mùa đông.
Đọc thêm: chân dung khách hàng
3. Targeting – Lựa chọn thị trường mục tiêu
Các chiến lược targeting phổ biến
Sau khi phân khúc thị trường thành nhiều nhóm nhỏ, doanh nghiệp cần chọn ra một hoặc vài phân khúc tiềm năng nhất để tập trung nguồn lực marketing. Đây chính là bước targeting – xác định thị trường mục tiêu trong mô hình STP marketing. Có ba chiến lược targeting phổ biến:
Chiến lược đa dạng hóa (Differentiated Marketing):
Doanh nghiệp nhắm đến nhiều phân khúc khác nhau và xây dựng thông điệp, sản phẩm riêng biệt cho từng nhóm. Ví dụ: một hãng mỹ phẩm có sản phẩm riêng cho da nhờn, da khô và da nhạy cảm. Chiến lược này giúp mở rộng thị phần nhưng đòi hỏi nguồn lực lớn.
Chiến lược tập trung (Concentrated Marketing):
Doanh nghiệp chỉ tập trung vào một phân khúc cụ thể, thường là phân khúc nhỏ nhưng có tiềm năng cao hoặc ít cạnh tranh. Phù hợp với startup hoặc doanh nghiệp vừa và nhỏ vì dễ kiểm soát và tối ưu chi phí.
Chiến lược vi mô (Micromarketing):
Tập trung vào các nhóm cực nhỏ, thậm chí cá nhân hóa theo từng khách hàng (one-to-one marketing). Ví dụ: Netflix cá nhân hóa nội dung hiển thị cho từng người dùng dựa trên lịch sử xem. Đây là chiến lược mang tính công nghệ cao và đòi hỏi dữ liệu lớn (Big Data), thường ứng dụng trong Digital Marketing hiện đại.
Cách đánh giá và chọn phân khúc tiềm năng
Không phải phân khúc nào cũng phù hợp để đầu tư. Doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng trước khi lựa chọn thị trường mục tiêu, dựa trên các tiêu chí sau:
- Quy mô thị trường: Phân khúc có đủ lớn để sinh lời không?
- Tốc độ tăng trưởng: Phân khúc có đang phát triển ổn định không?
- Mức độ cạnh tranh: Có nhiều đối thủ mạnh hay không? Mình có lợi thế nào?
- Khả năng tiếp cận: Có kênh nào để tiếp cận nhóm khách hàng này hiệu quả?
- Phù hợp với năng lực doanh nghiệp: Có đủ sản phẩm, ngân sách và nhân sự để phục vụ phân khúc đó không?
Ứng dụng AI và dữ liệu lớn trong Targeting năm 2025
Trong năm 2025, với sự phát triển vượt bậc của công nghệ, AI (trí tuệ nhân tạo) và Big Data đang làm thay đổi cách doanh nghiệp lựa chọn thị trường mục tiêu. Những ứng dụng cụ thể bao gồm:
- Tự động phân tích hành vi người tiêu dùng trên các nền tảng số (website, mạng xã hội, ứng dụng di động…)
- Dự đoán nhu cầu mua sắm dựa trên lịch sử giao dịch và hành vi tương tác
- Gợi ý phân khúc khách hàng tiềm năng mới nhờ hệ thống học máy (machine learning)
- Cá nhân hóa quảng cáo theo thời gian thực (real-time targeting)
Ví dụ: Nền tảng Google Ads có thể tự động tối ưu nhóm đối tượng mục tiêu và phân bổ ngân sách vào phân khúc có tỷ lệ chuyển đổi cao nhất – một điều gần như không thể nếu làm thủ công.
4. Positioning – Định vị thương hiệu
Định vị là gì và vai trò trong xây dựng thương hiệu
Định vị thương hiệu (Positioning) là cách doanh nghiệp muốn khách hàng nhận thức, nhớ đến và phân biệt sản phẩm hoặc thương hiệu của mình so với các đối thủ trên thị trường. Đây là bước cuối cùng nhưng đóng vai trò sống còn trong mô hình STP Marketing. Một định vị rõ ràng giúp khách hàng hiểu được sản phẩm mang lại giá trị gì, dành cho ai, khác biệt ra sao so với những lựa chọn khác.
Ví dụ như khi nhắc đến Apple, người ta nghĩ ngay đến sản phẩm công nghệ cao cấp, thiết kế tinh tế, sáng tạo. Đó chính là kết quả của một chiến lược định vị thành công, nhất quán và dài hạn. Nếu doanh nghiệp không định vị rõ ràng, thương hiệu sẽ bị nhạt nhòa và dễ bị thay thế trong tâm trí người tiêu dùng.
Các chiến lược định vị hiệu quả
Có nhiều cách để doanh nghiệp định vị sản phẩm hoặc thương hiệu, nhưng quan trọng là phải dựa trên sự thật, sự khác biệt và liên quan đến nhu cầu của khách hàng mục tiêu. Dưới đây là một số chiến lược định vị phổ biến trong chữ P của mô hình STP marketing:
- Định vị theo lợi ích chính: Nhấn mạnh một tính năng nổi bật hoặc giá trị đặc biệt mà sản phẩm mang lại. Ví dụ, kem đánh răng Sensodyne định vị là “dành cho răng nhạy cảm”.
- Định vị theo giá trị và giá cả: Tập trung vào phân khúc giá rẻ (ví dụ: Bách Hóa Xanh) hoặc cao cấp (ví dụ: Vinpearl). Chiến lược này giúp khách hàng dễ dàng lựa chọn theo ngân sách.
- Định vị theo người dùng mục tiêu: Hướng đến nhóm khách hàng cụ thể như trẻ em, người lớn tuổi, dân văn phòng hoặc người yêu môi trường. Mỗi nhóm có nhu cầu và giá trị khác nhau.
- Định vị theo sự khác biệt hóa cảm xúc hoặc phong cách sống: Đây là cách mà các thương hiệu thời trang như Gucci, Chanel sử dụng để tạo sự gắn kết sâu sắc và xây dựng hình ảnh độc quyền.
- Định vị dựa trên giải pháp độc đáo hoặc trải nghiệm: Các sản phẩm hoặc dịch vụ sử dụng công nghệ mới, mô hình kinh doanh khác biệt hoặc trải nghiệm vượt trội sẽ tạo ra định vị riêng biệt. Ví dụ: Pizza 4P’s nổi bật với trải nghiệm ẩm thực kết hợp phong cách Nhật – Ý, nguyên liệu tự làm tại chỗ.
5. Case Study: STP Marketing – Chiến lược của Coca-Cola tại Việt Nam
Segmentation – Phân khúc thị trường
Coca-Cola đã thực hiện phân khúc thị trường Việt Nam khi áp dụng mô hình STP marketing dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm:
- Nhân khẩu học: Phân khúc theo độ tuổi (thanh thiếu niên, người trưởng thành), thu nhập (sản phẩm lon nhỏ/lon lớn), nghề nghiệp (người lao động, học sinh – sinh viên…).
- Tâm lý học: Chia theo phong cách sống – nhóm thích tiệc tùng, thể thao, giải trí, hay tìm kiếm trải nghiệm mới.
- Hành vi: Người tiêu dùng uống thường xuyên (daily drinkers), uống theo dịp (Tết, lễ hội), hoặc khách hàng trung thành với thương hiệu.
- Địa lý: Tập trung mạnh tại các thành phố lớn nhưng cũng phát triển thị trường nông thôn qua các sản phẩm giá rẻ và bao bì nhỏ.
Targeting – Lựa chọn thị trường mục tiêu
Tại Việt Nam, Coca-Cola chọn chiến lược marketing đa dạng (differentiated marketing). Họ không chỉ tập trung vào một phân khúc duy nhất mà tiếp cận nhiều nhóm đối tượng khác nhau thông qua:
- Coca-Cola truyền thống: Nhắm đến giới trẻ yêu thích năng lượng, kết nối, tiệc tùng.
- Coca-Cola Zero Sugar: Hướng đến người quan tâm đến sức khỏe, đặc biệt là giới văn phòng và người lớn tuổi.
- Lon và chai nhỏ hơn: Phục vụ nhóm thu nhập thấp, học sinh – sinh viên và thị trường nông thôn.
Positioning – Định vị thương hiệu
Coca-Cola định vị mình là một thương hiệu mang đến cảm xúc tích cực, sự gắn kết và niềm vui trong cuộc sống hàng ngày. Thông điệp xuyên suốt như “Mở lon cảm xúc” hay “Tết sum vầy – Coca-Cola gắn kết yêu thương” luôn tập trung vào cảm xúc và trải nghiệm chứ không đơn thuần chỉ là sản phẩm giải khát.
Thành công của Coca-Cola nằm ở việc họ định vị không thay đổi trong suốt nhiều thập kỷ, nhất quán trên mọi kênh truyền thông, bao bì, TVC và hoạt động cộng đồng hay từ đô thị đến nông thôn.
6. Lợi ích khi áp dụng mô hình STP Marketing trong doanh nghiệp
Tăng hiệu quả truyền thông và bán hàng
STP marketing giúp doanh nghiệp truyền tải thông điệp đúng người, đúng thời điểm, đúng nhu cầu. Nhờ đó, tỷ lệ tương tác và chuyển đổi tăng lên rõ rệt, thúc đẩy doanh số bán hàng một cách bền vững.
Tối ưu chi phí và nguồn lực marketing
Thay vì dàn trải ngân sách vào nhiều nhóm khách hàng, STP marketing giúp tập trung vào phân khúc tiềm năng nhất. Doanh nghiệp tiết kiệm chi phí quảng cáo, giảm lãng phí nhân sự và nâng cao hiệu suất chiến dịch.
Nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường
Định vị thương hiệu rõ ràng giúp doanh nghiệp nổi bật giữa “rừng” đối thủ. STP marketing tạo ra lợi thế cạnh tranh bằng sự khác biệt, khiến khách hàng dễ ghi nhớ và ưu tiên lựa chọn sản phẩm.
7. Kết luận: STP Marketing
STP Marketing là mô hình chiến lược giúp doanh nghiệp hiểu khách hàng sâu sắc hơn, tiếp cận đúng người và truyền tải đúng thông điệp. Trong kỷ nguyên số 2025, việc áp dụng mô hình STP marketing kết hợp cùng dữ liệu lớn và công nghệ sẽ là chìa khóa để doanh nghiệp tăng trưởng bền vững, tiết kiệm chi phí và khẳng định thương hiệu trên thị trường cạnh tranh.
Đọc thêm: Segmentation – Targeting – Positioning (STP marketing) và 4 giai đoạn phát triển của sản phẩm
